03:36
28/11/1392
make as homepage  add to favourites
Rambler's Top100

جمهوری آذربایجان

14:22 | 1385 / 11 / 03

آذربایجان کشوری در جنوب شرقی قفقاز جنوبی واقع شده است. از شمال با فدراسیون روسیه (جمهوری داغستان)، از شمالی غربی با گرجستان، از جنوب غربی با ارمنستان و ترکیه و از جنوب با ایران هم مرز است. طول مرزهای این کشور از طریق خشکی 2130 کیلومتر از جمله 389 با روسیه، 336 با گرجستان، 748 با ارمنستان، 605 با ایران می باشد. مرز آبی این کشور در حدود 780 کیلومتر است.

تقریبا نیمی از خاک این جمهوری را کوهستان فرا گرفته است. در شمال سلسله جبال قفقاز بزرگ، در جنوب غرب سلسله جبال قفقاز کوچک قرار دارد. مرتفع ترین نقطه این کشور کوه "بازار دوزو" در سلسه جبال اصلی یا "وادا رازدل" با ارتفاع 4466 متر می باشد.

مساحت این جمهوری 86,6 هزار کیلومتر مربع از جمله حکومت خودگردان نخجوان با 5,5 هزار کیلومتر مربع را تشکیل می دهد که از جنوب غربی با استان "زنگزور"(خاک ارمنستان) و همچنین کوه های قره باغ با مساحت 4,4 هزار کیلومتر مربع در غرب می باشد.

آذربایجان به 56 منطقه (بعلاوه 11 مرکز) تقسیم می شود. پایتخت این جمهوری شهر باکو (در حدود 2 میلیون نفر جمعیت) یکی از مراکز اصلی صنعتی، شاهراه ارتباطاتی و بندری در دریای خزر با لنگرگاهی طبیعی می باشد. شهرهای مهم این جمهوری "گنجه" (دومین مرکز تاریخی کشور با 293,3 هزار نفر جمعیت)، سومگایت (274,2 هزار نفر جمعیت)، مینگچاور(96,7 هزار نفر جمعیت)، نخجوان (62,5 هزار نفر) هستند.

کل جمعیت آذربایجان 8,4 میلیون نفر (طی سال 2005 بر تعداد جمعیت 89 هزار نفر افزوده شده است) که از آن 83% را آذربایجانی ها تشکیل می دهند. به غیر از این روس ها(در حدود 200 هزار نفر)، لزگین ها(در حدود 170 هزار نفر)، اوکراینی ها(28 هزار نفر) و همچنین تات ها، کردها، آواری ها، طالشی ها، ترک ها، گرجی ها، یهودی های کوهستانی و اروپایی در این جمهوری زندگی می کنند.

به خاطر مناقشه با ارمنستان وضعیت دموگرافی در این کشور بشدت تغییر کرده است. بنا به گزارش طرف آذربایجانی تعداد مهاجرین از ارمنستان، کوه های قره باغ و مناطق مرزی به 1,2 میلیون نفر (تا سال 1988 در حدود 200 هزار آذربایجانی در ارمنستان زندگی می کردند) می رسد. اکثر آنها در مناطق باکو-سوماگایت اسکان پیدا کرده اند که به همین خاطر در حال حاضر تقریبا نیمی از جمعیت آذربایجان در این مناطق قرار دارند (قبلا 30%). بنا به گزارش کمیسر عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجرین تعداد آنها در آذربایجان به 462 هزار نفر می رسد.

طبق اطلاعات کمیته دولتی جمهوری آذربایجان در امور اتباع آذربایجانی در حدود 2,5 میلیون نفر آذربایجانی در روسیه زندگی می کنند که تقریبا 620 هزار نفر آنها تابعیت روسیه را دریافت نموده اند.

واحد پول جمهوری آذربایجان منات است.

آذربایجان دارای منابع طبیعی  گوناگونی است که مهمترین آنها نفت و گاز طبیعی است. در این کشور برای توسعه متالورژی رنگی و سیاه ذخایر بسیار مناسب صنعتی از جمله آهن، مس، آلونیت(ترکیب طبیعی سولفات مضاعف آلومینیوم و پتاسیم و هیدروکسید آلومینیوم)،بیسموت، کبالت، سرب و روی دارد.

صنایع اصلی آذربایجان را کارخانه های استخراج نفت، پالایشگاه، صنایع شیمیایی و پتروشیمی (کودهای طبیعی، کائوچوی مصنوعی، لاستیک اتومبیل) ماشین سازی، (از جمله شیمیایی و نفتی، صنایع برقی و رادیوالکترونیکی، و تعمیر کشتی)، صنایع غذایی تشکیل می دهد که طی سالیان اخیر رشد خوبی داشته است. بخش های مواد خام نیز با موفقیت توسعه می یابند.همزمان تا حدودی کاهش سهم صنایع تبدیلی در حجم کل صنایع تولیدی مشاهده می شود که کاهش حجم تولیدات کشاورزی و تولید الیاف پنبه ای، و تنباکو از جمله آنهاست.

30% از حجم تولید ناخالص ملی آذربایجان از تولیدات کشاورزی و دامپروری بدست می آید. در حدود 4 میلیون هکتار از جمله 1,5 میلیون هکتار سطح زیر کشت، و بیش از 300 هزار هکتار باغ های میوه و تاکستان در این جمهوری وجود دارد.

شبکه اصلی حمل و نقل این کشور راه آهن است که 60% از حجم کل حمل و نقل در کشور را تامین می کند. حمل بار از طریق دریا نیز با کشورهای آسیای میانه انجام می شود. از این طریق فراورده های نفتی، معدنی، کودهای طبیعی، محصولات کشاورزی حمل می شوند. در این جمهوری در حدود 30 فرودگاه وجود دارد. راه آهن آذربایجان و خط کشتی رانی باکو-ترکمن باشی در ایجاد کریدور ترابری اروآسیایی "تراسکا" نقش فعالی دارد. در این کشور به طور دائم دیدار کشورهای عضو این سازمان برگزار می شود.

آذربایجان یک سری توافقنامه و قرار داد بین المللی در مورد مسائل همکاری در زمینه های حمل و نقل از جمله توافقنامه کریدور بین المللی "شمال-جنوب" را مورخ 12 سپتامبر سال 2000 در سن پطرزبورگ (الحاق سال 2004) امضا نموده است.

تبادلات خارجی کالای جمهوری آذربایجان

بنا به اطلاعات کمیته دولتی آذربایجان طی 9 ماه اول سال 2006 تبادلات خارجی کالا در حدود 8,6 میلیارد دلار بوده است. نسبت به دوره مشابه سال 2005 حجم صادرات 93,9% افزایش داشته و به 4,84 میلیارد دلار و حجم واردات 17,2% افزایش و به 3,78 میلیارد دلار بالغ شده است که  تراز مثبت آن در حدود 1068,79 میلیون دلار آمریکا می باشد. 

بیشترین حجم صادرات طی ماه های ژانویه-سپتامبر سال 2006 با ایتالیا می باشد که به میزان 2280,6 میلیون دلار محاسبه شده و  47,05% از حجم کل صادرات این کشور را تشکیل می دهد. بعد از آن اسراییل (522,14 میلیون دلار) و ترکیه (285,4میلیون دلار) به نوبت قرار دارند. صادرات اصلی به این کشورها نفت خام می باشد.

روابط تجاری-اقتصادی فدراسیون روسیه با جمهوری آذربایجان

تجارت خارجی فدراسیون روسیه با آذربایجان بر اساس توافقنامه دوجانبه میان دول دو کشور می باشد که در تاریخ 30 سپتامبر سال 1992 به امضا رسیده و پروتکل لغو مرحله ای گرفته شده از رژیم تجارت آزاد مورخ 6 فوریه سال 2004 از این توافقنامه، توافقنامه میان دول فدراسیون روسیه و دولت جمهوری آذربایجان در باره اصول و جهات همکاری اقتصادی مورخ 21 ژانویه 2002  و همچنین توافقنامه میان دو دولت در باره اصول دریافت وجوه مالیاتی در تجارت دوجانبه مورخ 29 نوامبر سال 2000 می باشد.

قرار داد میان فدراسیون روسیه و آذربایجان در خصوص همکاری های دراز مدت اقتصادی میان دو کشور تا سال 2010 مورخ 25 ژانویه سال 2002 حرکت تازه ای به فعال سازی روابط تجاری-اقتصادی میان دو کشور بخشیده است.

جدول روند تبادلات کالا میان روسیه و آذربایجان (میلیون دلار آمریکا)

 

2003

2004

2005 سال

ژانویه-سپتامبر سال 2006

روند رشد به % نسبت به دوره پیش

 

ژانویه-سپتامبر

2003

2004

2005

ژانویه-سپتامبر 2006

تبادلات کالا

502,7

760,5

1063,8

691,5

1118,7

138,1%

151,3%

139,9%

161,8%

صادرات

409,6

621,1

857,8

580,5

972,1

147,8%

151,7%

138,1%

167,4%

واردات

93,1

139,4

206,1

110,9

146,6

107,3%

149,6%

147,9%

132,1%

تراز

316,4

481,8

651,7

469,6

825,5

 

 

 

 

 (بنا به گزارشات اداره گمرک فدرال روسیه)

کالاهای اصلی در صادرات روسیه به آذربایجان را گاز طبیعی، برق، محصولات بخش های ماشین سازی، نورد فلزات سیاه، سیمان و محصولات جانبی، دستگاه های اره ای، محصولات صنایع شیمیایی و خواروبار تشکیل می دهند.

واردات روسیه شامل پارچه و محصولات آن، کفش، فراورده های صنایع شیمیایی، تجهیزات ماشین سازی و بخش نفت و پمپ می باشد.

طی ماه های ژانویه- سپتامبر  سال 2006 تبادلات کالا میان روسیه و آذربایجان 1118,7 میلیون دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن به میزان 61,8% افزایش داشته است: 67,4% افزایش در صادرات (972,1 میلیون دلار) و 32,1% در واردات(146,6 میلیون دلار).

طی ماه های ژانویه -سپتامبر سال 2006 صادرات اصلی روسیه را محصولات طبیعی تشکیل داده که در حدود چهار برابر شده و به 270 میلیون دلار آمریکا بالغ شده است. سهم این گروه از کالاها در حجم کل صادرات روسیه به آذربایجان 27,9%  می باشد.

ماشین آلات، تجهیزات و خودرو گروه دوم از لحاظ اهمیت در صادرات روسیه به آذربایجان را تشکیل می دهند. سهم آنها 244,3 میلیون دلار آمریکا (رشدی بالغ بر 59,5%  و سهم آن در صادرات روسیه 25,2%) می باشد.

طی ماه های ژانویه-سپتامبر سال 2006 نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن صادرات خوارو بار  همچنین مواد خام کشاورزی به میزان 12,7% افزایش پیدا کرده و به 171 میلیون دلار رسیده است(سهم در حجم کل صادرات روسیه 17,65% می باشد).

بخش اصلی واردات روسیه از آذربایجان را محصولات غذایی، پارچه و همچنین محصولات صنایع شیمیایی تشکیل می دهند.

واردات محصولات غذایی از آذربایجان طی ماه های ژانویه -سپتامبر سال 2006 به میزان 25,2% افزایش داشته و به 71 میلیون دلار رسیده است. (سهم از کل حجم واردات 48,51%). واردات پارچه و منسوجات 22,3% (32,5 میلیون دلار و سهم در واردات 22,18%).

محصولات صنایع شیمیایی به میزان 18,7 میلیون دلار به روسیه وارد شده است (39,7% افزایش و سهم در کل واردات 12,77%).

طی ماه های ژانویه-سپتامبر سال 2006 مانند گذشته حجم اصلی تبادلات کالا به بخش مواد خام-خواربار تعلق داشته است.

تولید کنندگان روسیه و آذربایجانی با حمایت ساختارهای دولتی، بانکی، گمرکی و دیگر سازمان های دولتی در بسیاری از بخش های اقتصادی از جمله در بخش کشاورزی همکاری فعالی دارند. صادرات میوه و سبزیجات به روسیه و واردات کالاهای خوراکی روسی یکی از جهات اصلی این همکاری هاست.

همکاری  کمپانی متالورژی نورد لوله روسیه و کمپانی دولتی نفت آذربایجان به تحکیم توسعه روابط تجاری و اجرای طرح های مشترک میان دو کشور کمک می کند. با توجه به توصیه های جلسه نهم کمیسیون بین دولتی توافقنامه ای در مورد همکاری و فعالیت مشترک به امضا رسیده است. طی سال های 2002 تا نوامبر سال 2006 کمپانی متالورژی روسی در حدود 75 هزار تن محصولات لوله ای به آذربایجان صادر نموده است.

همکاری در مجموعه سوخت -انرژی

کمپانی "گازپروم" از اول ژانویه سال 2004 بعد از به اجرا درآمدن قرار داد خرید-فروش گاز طبیعی میان شرکت سهامی "گاز اکسپورت" و کمپانی دولتی نفت آذربایجان مورخ دسامبر سال 2003  صادرات گاز خود را به این جمهوری آغاز کرده است. این قرار داد به مدت پنج سال بوده  و تا 31 دسامبر سال 2008 ادامه دارد. طبق قرار داد گاز پروم سالانه در حدود 4,5-5,5 میلیارد متر مکعب گاز به آذربایجان صادر خواهد کرد.

طی ماه های ژانویه-اکتبر سال 2006 حجم صادرات گاز از روسیه به آذربایجان 3,6 میلیارد متر مکعب بوده است. کمپانی دولتی نفت آذربایجان به موقع پرداخت های خود را به ازا گاز دریافتی انجام داده است.

در حال حاضر حجم اصلی نفت آذربایجان از طریق "باکو-سپسا" (در حدود 7 میلیون تن در سال) و "باکو-تیخورتسک-نووراسیسک" (در حدود 4,5 میلیون تن در سال) منتقل می شود.

همکاری در زمینه حمل و نقل

حجم کالاهای ترانزیت شده طی ماه های ژانویه-اوت سال 2006 از طریق راه آهن میان روسیه و آذربایجان نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن  25% افزایش (به میزان 606,9 هزار تن) داشته و به 3 میلیون تن رسیده است. این امر به خاطر افزایش صادرات  به میزان 11,3% (192,1 هزار تن) ، واردات 32,3%( 58,1 هزار تن) و همچنین ترانزیت 64,5% (356,8 هزار تن) صورت گرفته است.

در مجموع ساختار حمل و نقل سال 2006 صادرات در حدود 62% ، واردات 8% و ترانزیت کالا 30% بوده است.

/ خبرگزاری «نووستی» بنا به اطلاعات وزارت توسعه اقتصادی و بازرگانی فدراسیون روسیه/

 

 

 


ارسال خبر  بازگشت به صفحه اصلی 
  امکانات
  Рейтинг@Mail.ru   Rambler's Top100  
برخی از مطالب به افراد کمتر از 18 سال توصیه نمی شود