06/12/1391 14:12
شما می توانید نظرات خود درباره این مطلب را برای ما ارسال کنید، بهترین و جالب ترین نظرات همه روزه در بخش نامه های شما منتشر می شوند.
برای نوشتن نظرات خود اینجا کلیک کنید
محتوای مطالب منتشره می تواند مغایر با مواضع «ریا نووستی» باشد
استفاده از مطالب خبرگزاری «ریا نووستی» با ذکر منبع مجاز است
"نوید انصاری" ویژه خبرگزاری «ریا نووستی»
ویژگیهای ائتلافها در دهه اخیر در ایران
"ائتلاف و انجام برخی کارکردهای حزبی در انتخابات"
در میان اصولگرایان احزاب و گروههای ریشهداری وجود دارند که از عمر برخی از آنها نزدیک به 50 سال میگذرد، یعنی زمان تولد آنها به دوره رژیم شاهنشاهی و زمانی که محمدرضا شاه قدرت را کامل در دست داشت، برمیگردد: به مانند حزب مؤتلفه اسلامی، جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و برخی گروهها و احزاب اصولگرا نیز نوجوان و جوان هستند که به تازگی سودای دخالت در سیاست و حکومت در ایران را در سر میپرورانند. احزاب و گروههایی مانند آبادگران ایران اسلامی، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی و جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی.
اما با توجه به کمبود احزاب، فقدان فراگیری آنها در جمهوری اسلامی ایران و همینطور سابقه بد احزاب در ایران معاصر و بدگمانی نسبی مردم نسبت به احزاب، این ائتلافها هستند که کارکرد احزاب (یعنی دستیابی به قدرت) را برای رجال اصولگرا حاصل میکنند. گروههای اصولگرا در یک ائتلاف مقطعی با حفظ تخالفهای داخلی ولی با تکیه بر حداکثر اشتراکات به سمت منابع قدرت میروند. به لسان دیگر، این ائتلافها "رهتوشهای" برای گذر از "تنگه انتخابات" برای اصولگرایان ایجاد میکند و ممکن است پس از ورود به مجلس شورای اسلامی یا شورای اسلامی شهر و روستا، ائتلاف و فراکسیون جدید متفاوت از ائتلاف قبل از انتخابات شکل گیرد. کما اینکه در مجلس هشتم و نهم به این شکل صورت گرفت.
"اتئلاف؛ سانتریفوژهای انتخاباتی - انتخاب نخبگان"
نکته ظریفی که در ائتلافهای اصولگرایان مشهود است و بسیار در توفیق آنها در انتخابات نقش دارد، ایجاد یک "انتخابات دومرحلهای" است. اما چرا انتخابات دومرحلهای در حالی که مردم یک بار به پای صندوقهای رای میروند؟
این روش به مکانیزم انتخاب افراد در ائتلافو لیستهای انتخابی بازمیگردد یعنی در نشست گروههای "حل و عقد" اصولگرایان، گروهها، احزاب و شخصیتهای اصولگرا. بهترین، کارآمدترین، مقبولترین و در نهایت آخرین گزینههای خود را به ائتلاف معرفی میکنند تا ائتلاف لیست انتخاباتی را با استفاده از اسامی پیشنهادی گروهها و احزاب تدوین و تهیه کند. لذا میتوان گفت ائتلافها همانند "سانتریفوژهایی" هستند که "وظیفه تغلیظ و همافزایی" اصولگرایان را دارند.
بر اساس مدل ائتلاف، نوعا افراد برآمده از نظرات ائتلاف، افراد برجسته و مقبول در میان نخبگان سیاسی-مذهبی و عموم مردم هستند و این فهرست نهایی برای انتخاب و کسب رای به حوزه عموم معرفی میشود. این عملیات انتخاباتی درونجناحی، شانس و اقبال حمایت عمومی و کسب قدرت و اقتدار را برای اصولگرایان بسیار سهل الوصولتر میکند و در ضمن از زد و خوردها و تخریبهای انتخابات اصولگرا-اصولگرا در فضای عمومی و ساحت جامعه به مقدار بسیار زیادی میکاهد.
همچنین اصولگرایان خارج از این "گردونه" به ندرت به خود اجازه میدهند در جایی که سازوکار ائتلاف وجود دارد به هماوردی ائتلاف در انتخابات وارد شوند. در انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال 2011 میلادی (1390) فقط یک نفر از اصولگرایان "علی مطهری" توانست خارج از سازوکار "8+7" و جبهه پایداری به عنوان 30 نفر نماینده شهر تهران به مجلس وارد شود و به همراه "علیرضا محجوب" نماینده خانه کارگر و از اعضای جبهه اصلاحطلب دو نمایندهای بودند که خارج از یک ائتلاف به خانه ملت آمدند.
و یا در مقدمات انتخابات ریاست جمهوری سال 2006 میلادی (1384) و در مکانیزم شورای هماهنگی نیروهای انقلاب، "محمدرضا باهنر" رییس هیئت اجرایی شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی و نایب رییس وقت مجلس هفتم شورای اسلامی در خصوص فرآیند انتخاب کاندید شورا میگوید: "کمیته منتخب شورای هماهنگی نیروهای انقلاب مامور شد تا از بین نامزدهای مطرح ویژگیهای شخصی شامل صداقت، امانتداری و پایبندی به اصول را بررسی کند. بررسی صلاحیتهای نامزدها از نظر کارآمدی، میزان تبعیت از ولایتفقیه و تجربه افراد از دیگر ملاکهای ما بود. ایشان مقبولیت نامزدها در بین نخبگان و توده مردم را سومین ملاک کمیته منتخب شورای هماهنگی در بررسی صلاحیت نامزدهای اصولگرا دانسته و خاطرنشان میکند برای احراز این ملاک بیش از 50 نظرسنجی عمومی توسط نهادهای مختلف انجام شد".
"تشکیل پلکانی- فزاینده ائتلافها"
تشکیل پلکانی و فزاینده ائتلافها به این شکل است که نوعا در ابتدا یک هسته کوچک مرکزی شکل میگیرد و سپس یک هسته به مانند جرمی افراد، گروههای احزاب و سلایق را به سمت خود میکشد. به عنوان مثال در "6+5" که ترتیبات انتخابات مجلس هشتم را سامان میداد، در ابتدا پنج معتمد مشخص شدند و در ادامه سه گروه دو تایی از احزاب اصولگرا به آن پیوستند و یا در مدل "8+7" که ترتیبات انتخابات مجلس نهم را شکل میداد و مدل جدیدتری از سامانه "6+5" بود، ابتدا با تشکیل گروه سه نفره ایجاد شد و بعد با افزودن دو گروه دو تایی معتمد و پس از آن با اضافهشدن سه گروه دو تایی از احزاب، گروهها و در نهایت با جمعشدن دو نماینده ویژه این سامانه پیچیده انتخاباتی شکل گرفت. اگر بخواهیم مدل را دقیق بنویسیم، باید از چپ به راست بنویسم: "2+6+4+3"، لذا عمده شکل ائتلافها در یک فرآیند افزاینده و پلکانی و همراه با رایزنیهای فراوان رشد مییابد.
ائتلافها در انتخابات مجلس نسبت به ائتلافهای انتخابات ریاست جمهوری کارآمدتر و راحتتر شکل میگیرد.
در تجربه دو دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و یک تجربه انتخابات ریاست جمهوری و احتمالا تجربه آتی انتخابات ریاست جمهوری در سال 2013 میلادی (1392)، معمولا هر چند شکلگیری ائتلافهای انتخاباتی در فرآیند انتخابات مجلس شورای اسلامی پیچیدهتر بوده، ولی به همان مقدار قرین ظفر و موفقیت نیز بوده است.
اگر بخواهیم در یک بررسی تطبیقی در انتخابات مجلس شورا و ریاست جمهوری به نتیجه برسیم، میتوانیم بگوییم با توجه به تعدد کرسیهای مجلس شورای اسلامی رسیدن به اجماع و کسب نظر واحد بسیار محتملتر از وضعیتی است که در آن (ریاست جمهوری) فقط یک نفر به قدرت دست مییابد. یعنی بر اساس معادله "حاصل جمع جبری مادی و صفر"، پیروزی یک نفر در انتخابات ریاست جمهوری مساوی با شکست دیگر کاندیداهای ریاست جمهوری است. ولی در انتخابات مجلس شورای اسلامی وضعیت به این شکل نیست، یعنی معادله حاصل جمع جبری مساوی صفر صحیح نیست و بازی "همه یا هیچ" به هیچوجه صحت ندارد و افراد برای تنازع با یکدیگر رقابت نمیکنند.
به همین منظور و برای کاهش اثرات سوء در ائتلافهای انتخاباتی ریاست جمهوری، اصولگرایان در مدلی جدیدتر و پیشرفته نسبت به قبل، یعنی ائتلاف سهگانه متعهد شدند که در صورت کسب قدرت توسط یک نفر از آنها افراد دیگر ائتلاف و دیگر ظرفیتهای اصولگرایی را در کابینه دولت مورد استفاده قرار دهند.
"علیاکبر ولایتی" مشاور بینالملل رهبر عالی جمهوری اسلامی ایران در این باره معتقد است که فرد مطرحشده از سوی ائتلاف سهگانه موظف است که ارکان اساسی دولت خود شامل معاون اول، وزیر خارجه، وزیر کشور، وزیر اقتصاد، رییس بانک مرکزی، رییس سازمان برنامه و بودجه، وزرای صنعت و .... را قبل از انتخابات معرفی کند و این وزرا و شخصیتهای عالیرتبه دولتی از میان اصولگرایان انتخاب میشوند. مردم عملا در انتخاب خود نه تنها به یک فرد، بلکه به کابینه و یک تفکر اداره کشور رای میدهند.
این فرآیند ابداعی - انتخاباتی ائتلاف جدید اصولگرایان تا حدی میتواند از بازی برد و باخت و احساس غبن و زیان در میان کاندیدای شکستخورده انتخابات ریاست جمهوری بکاهد.
خبرگزاری «ریا نووستی» روسیه، 6 اسفند